اصول تغذیه در کودکان ورزشکار (قسمت اول)
تمام كودكان نیاز به تغذیه ای كامل و حاوی مواد مغذی دارند. ولی اگر فرزند شما ورزش می كند، نیاز به رژیم غذایی دقیقتری دارد.
تغذیه كودك در هنگام ورزش مغایرتی با تغذیه كلی ندارد، ولی شامل غذاهای مفیدتر برای بدن می باشد. همچنین داشتن رژیم غذایی خاص برای كودكان توصیه نمی شود. اگر فرزند شما تغذیه مناسبی داشته باشد، انرژی كافی را جهت فعالیتهای ورزشی دریافت می كند، اما در ورزشهایی كه طولانی مدت تر هستند (5/1 تا 2 ساعت) مانند شنا و ورزشهای دو، شما باید وسواس بیشتری را در انتخاب غذا جهت بالا بردن انرژی كودك خود به خرج دهید.
مرحله پیش از بلوغ و دوران بلوغ، یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های رشد انسان محسوب می شود. برای دستیابی به حداکثر راندمان رشد و نمو، انجام فعالیتهای ورزشی توأم با رعایت یک برنامه غذایی متعادل و مناسب به طور قوی توصیه و تاکید می شود. علاوه بر تکامل جسمی و روانی و شکل‌گیری شخصیت، بالفعل شدن استعدادها مانند بروز مهارتهای تخصصی ورزشی نیز از ویژگیهای دوران بلوغ محسوب می شود.
در دوران کودکی و پیش از بلوغ، ظرفیت انجام فعالیتهای ورزشی در دختران و پسران به طور کامل با یکدیگر قابل مقایسه است، اما با پیشرفت مراحل بلوغ، تغییرات و واگرایی چشمگیری میان دو جنس آشکار می شود.
چه در دختران و چه در پسران، فعالیتهای منظم ورزشی سبب دستیابی به حداکثر رشد ماهیچه ناشی از فرآیند بلوغ، افزایش توان هوازی و بی‌هوازی، افزایش توان کلی بدن، افزایش قدرت عضلانی و استقامت شده که همه این موارد معیارهای مهمی برای افزایش راندمان فعالیتهای فیزیکی محسوب می شود.
گسترش توانایی ها در پسران چشم گیرتر است، چون تجمع چربی بیشتر در بدن دختران طی بلوغ تا حدی سبب کاهش برخی تواناییهای ورزشی میشود.
فعالیتهای ورزشی شدید طی بلوغ و فقدان وزن‌گیری کافی، می تواند با ایجاد اختلالات اندوکرین و نوراندوکرین، مهار غدد جنسی و اختلال در تخریب و بازسازی طبیعی استخوانها، سبب ایجاد پیامدهایی مانند توقف رشد قدی، تـأخیر یا مهار بلوغ جنسی و نبود کفایت توده استخوانی شود که به طور مسلم، سلامت آتی فرد را به مخاطره می اندازد. شواهد متقاعد کننده ای وجود دارد که اختلالات اندوکرین و نبود تعادل در متابولیسم استخوانها در کودکان ورزشکار، به طور قابل توجهی با کمبودهای اساسی تغذیه ای ناشی از نیاز افزوده شده بر اثر فعالیتهای ورزشی در ارتباط است و با نوع فعالیت ورزشی ارتباطی ندارد.
از علایم کمبودهای تغذیه ای در کودکان ورزشکار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
خستگی، بی حالی، خواب آلودگی، تحریک پذیری، بی اشتهایی و اختلالات بالینی مانند عفونت‌های مکرر، دهیدراتاسیون و صدمه به بافت‌های نرم.
گسترش و توسعه مهارتهای ورزشی به موازات رشد و بلوغ در ارزیابی نیازهای تغذیه ای کودکان ورزشکار، در نظر گرفتن فاکتورهای تأثیرگذار مانند میزان سلامت، جثه بدنی، پیش از بلوغ و مرحله بلوغ، میزان فعالیت بدنی روزمره، طول مدت و نوع ورزش روزانه یا هفتگی افراد ضرورت دارد.
افزایش سایز بدن و آغاز روند بلوغ، سبب افزایش قدرت عضلانی و توان هوازی و مقاومت بدن در برابر فعالیتهای سنگین تر می شود. در کودکان کمتر از هشت سال رفتارهای پر تحرک و بازی‌های کودکانه مانند دویدن، پریدن و انجام حرکات آکروباتیک، به طور طبیعی می تواند به بهبود هماهنگی و قدرت عضلات و مهارتهای جنبشی و افزایش توان هوازی کمک کند.
پیش از شروع فرآیند بلوغ حتی با تأمین تغذیه کافی (به طور مثال، افزایش انرژی و پروتئین دریافتی)، ماهیچه های اسکلتی ظرفیت لازم برای افزایش حجم (هیپرتروفی) را ندارند، اما با آغاز بلوغ، افزایش سطح هورمونهای جنسی و هورمون رشد در گردش، سبب افزایش حجم عضلات و گسترش توان و قدرت آنها می شود. افزایش ترشح آندروژن ها به خصوص تستوسترون در پسران نوجوان، به تحریک رشد در تمامی نواحی و افزایش توده عضلانی بدن منجر می شود. افزایش ترشح استروژن در دختران نوجوان نیز با افزایش انباشت چربی و تغییر نسبت چربی به پروتئین همراه است.
وبلاگ تخصصی ورزش شنا